Inisiatif tanggungjawab sosial korporat (CSR) berasaskan akad Qard al-Hasan dalam institusi perbankan Islam di Malaysia / Norajila Che Man

Tanggungjawab sosial korporat (CSR) memainkan peranan yang signifikan dalam perkembangan sektor perniagaan dan korporat di seluruh dunia. Institusi Perbankan Islam (IPI) sebagai salah satu entiti korporat Islam turut melaksanakan CSR dalam operasi perniagaan mereka. Namun begitu, aktiviti CSR yang dilaksanakan oleh IPI bersifat ad-hoc tanpa perancangan jangka panjang dan berbeza dengan objektif yang digariskan oleh ekonomi Islam. Selain itu, ketiadaan rangka kerja CSR yang komprehensif menyebabkan pelaksanaan CSR di bank-bank Islam di Malaysia tidak seimbang dan progresif. IPI di Malaysia boleh mencapai matlamat kebajikan sosial dan kesejahteraan ekonomi dengan mengintegrasikan konsep Qard al-Hasan sebagai inisiatif CSR. Qard al-Hasan merupakan salah satu instrumen kebajikan yang amat digalakkan dalam Islam bagi memenuhi keperluan kewangan masyarakat. Sehubungan dengan itu, kajian ini dilakukan bagi menganalisis pelaksanaan CSR oleh IPI di Malaysia dan menilai kebolehgunaan prinsip Qard al-Hasan dalam pembentukan CSR oleh IPI. Kajian ini mengadaptasi kaedah kajian eksplorasi melalui kaedah temu bual dan analisis kandungan kajian terdahulu bagi memahami konsep i-CSR dan Qard al-Hasan. Kaedah temu bual dilakukan terhadap informan yang berautoriti dalam membincangkan konsep CSR dan Qard al-Hasan. Seramai enam orang informan telah ditemu bual untuk kajian ini yang terdiri daripada empat orang ahli akademik dan dua orang pengamal industri perbankan Islam. Perisian Atlas.ti versi 8 digunakan untuk menganalisis transkrip temu bual, membina tema dan sub tema, serta membentuk kategori dan sub kategori untuk kajian ini. Dapatan kajian menunjukkan pelaksanaan CSR menjadi agenda IPI dalam meningkatkan kebajikan sosioekonomi masyarakat dan bukti keprihatinan bank terhadap keperluan masyarakat semasa. Kajian ini juga menunjukkan prinsip Qard al-Hasan sesuai untuk diintegrasikan ke dalam pelaksanaan CSR oleh IPI bagi membentuk konsep i-CSR yang boleh digunakan oleh bank-bank Islam di Malaysia. Akad tabarru’ Qard al-Hasan boleh diaplikasikan dalam menawarkan pembiayaan mikro kepada pemegang taruh di bawah inisiatif i-CSR bank. Penerima dana tetap perlu membayar balik jumlah pinjaman yang diterima kerana asas akad Qard al-Hasan adalah pinjaman (hutang). Jadi setiap hutang perlu dibayar balik bagi memastikan kelestarian akaun khas Qard al-Hasan sentiasa berterusan untuk kegunaan individu lain yang memerlukan.